Fred van der Wal

Fred van der Wal

Frederik Willem (Fred) van der Wal (Renkum, 30 oktober 1942) is een Nederlandse realistische grafisch kunstenaar die vooral bekendheid geniet om zijn potloodtekeningen. Daarnaast fotografeert, lithografeert en aquarelleert hij.

Tijdens de oorlog vluchtte de jonge Van der Wal met zijn ouders van Renkum naar Nederland. Zijn opleiding aan de DaCosta-kweekschool te Bloemendaal brak hij af om zijn ambitie als kunstenaar waar te maken. Na een betrekking bij een antiquariaat was hij van 1967 tot 1973 en van 1977 tot 1978 vaste exposant van Galerie Mokum. Tussen 1968 en 1973 was hij opgenomen in de Beeldende Kunstenaars Regeling, en werkte hij in verschillende ateliers in Amsterdam en Haarlem. Sinds 1972 is hij lid van Arti et Amicitiae te Amsterdam,[2] sinds 1974 van Pulchri Studio te Den Haag[3] en sinds 2007 van de Nederlandse Kring van Tekenaars.[4] In 1985 richtte hij "beroepsvereniging beeldend kunstenaars in Noord-Nederland Fria" op.

In 2002 emigreerde hij naar Frankrijk, maar in 2009 keerde hij terug en sindsdien woont hij weer in Nederland. Hij was in Frankrijk van 2004 tot 2014 lid van Le Groupe te Nevers.

30-10-1942. Geb. te Renkum.
1943-1945. Ernstig emotioneel en lichamelijk verwaarloosd door vader en moeder. Zomer '43 bijna gestikt in te veel drop opgevoerd door buurjongetje. De regelmatig overspannen moeder laat de baby regelmatig in de steek. Buren ontfermen zich over hem.
1944. Familie vlucht het huis uit na anonieme waarschuwing op de fiets een kwartier voor een inval van de Arnhemse S.D. naar Amsterdam. Tijdens fietstocht naar Utrecht en treinreis Utrecht-Amsterdam 2 maal beschoten door Engelse jachtvliegtuigen. De kantoorboekhandel van de familie van der Wal te Renkum wordt door de S.D. vernield en leeg gestolen. Vlak na de vlucht wordt de inboedel waaronder 7000 boeken door behulp zame buren gestolen. Het woonhuis te Renkum bij de slag om Arnhem door artillerievuur totaal verwoest. Fred voor de derde maal aan de dood ontsnapt. Twee weken na de vlucht van de familie vindt Operation Market Garden plaats waarbij het centrum van Renkum wordt plat geschoten en het huis van de van der Wals tot ruïne gemaakt.
1946. Bijna getroffen door kogel die tien centimeter boven zijn hoofd door ruit achter in de muur van de woning in de Utrechtsestraat, Amsterdam slaat.
Dader onbekend. Waarschijnlijk wraakneming of waarschuwing van ex-nazi n.a.v. opsporingsaktiviteiten vader - in functie inspecteur sectie militair gezag sectie II bd. naar verborgen wapen voorraden. Voor de vierde keer keer aan de dood ontsnapt.
1944 - 1946. Verblijf bij grootouders, Palestrinastraat 4 hs. Amsterdam-Zuid.Zusje Marjan wort paar maanden bij de moeder gedumpt tot zij Marjan naa de grootouders brengt.
1946-1947. Verblijf bij ouders in de Utrechtsestr. 40 Amsterdam. Na 1947 zal Fred zijn moeder tot 1954 slecht één maal per jaar en daarna nooit meer terug zien. Moeder gedraagt zich net als de vader van af het begin onberekenbaar, labiel en vijandig t.o.v.haar kinderen,waarvan zij zegt ze nooit gewenst te hebben en te haten.
1946-1949. Verblijf bij grootouders,Palestrinastr. 4 hs., Amsterdam.
1949. Echtscheiding ouders.
1949-1950. Verblijf bij vader en diens tweede vrouw in de Utrechtsestraat 40. Fred gaat niet meer naar school en zwerft over de kermis Amstelveld, de haven, speelt op schepen die in de grachten liggen en zwerft door Amsterdam-C.
Bezoekt woensdagmiddag en zaterdag trouw de kinderbibliotheek aan de Amstel. Verblijf bij de vader en dins tweede vrouw eindigt met zelfmoordpoging vader, die de gaskraan open zet in het huis aan de Utrechtsestraat 40 waar de kinderen verblijven.
Hij verdwijnt een half jaar in een psychiatriese inrichting, waar hij verslaafd raakt aan kalmerende middelen en daarna jaren psychiatrische behandeling behoeft.
De 3 kinderen in verwaarloosde toestand ernstig ziek terug naar grootouders. Bijna verlies gezichtsvermogen aan linkeroog van Fred door langdurig onbehandelde ooginfektie, tevens zware keel infektie.
Aanvankelijk wordt gevreesd voor tbc en verlies gezichtsvermogen.
Leerling chr.Van Loonschool, Amsterdam. Tweede echtscheiding vader. Antiquariaat van de vader leeg geroofd door ex-echtgenote i.s.m. ex-nazi, een relatie tweede vrouw vader. De dader staat met de boekenvoorraad in de Oude Manhuispoort met een stalletje. De psychies labiele vader bekeert zich eerst tot het kommunisme, daarna tot de islam voor drie maanden, vervolgens tot R.K. kerk voor een jaar.
1950. Verblijf tot 1967 met zusje en broertje bij de verbitterde, vermogende grootouders, Palestrinastr. 4 hs., Amsterdam-Zuid, Concertgebouw buurt.
1951. Midden in het schooljaar door vader van de van Loonschool gehaald om de grootouders te treieteren en naar de Nicolaes Maasschool gebracht waar Fred volkomen onverwachts belandt in een overvolle klas van 52 leerlingen. De 74-jarige juffrouw Hendriks voert een schrikbewind in de klas. Vechtpartijen en criminele activiteiten van de leerlingen zijn standaard procedure.
1952. De vader poogt via pro juventute Fred ,zijn zusje en broertje tegen de wil van de grootouders in verschillende weeshuizen te krijgen om de grootouders onder druk te zetten. Het zal bijna tot een rechtszaak en landelijke publiciteit komen.
1954. Leerling Vossiusgymnasium, Amsterdam. Ernstige leermoeilijkheden en aanpassingsproblemen. Lid tafel- tennisclub FAMOS, Amsterdam.
1955. Leerling Christelijk Lyceum, Amsterdam.
1956. Verhuist 16 dec. naar Heemstede.
1957-1966. Bevriend met Kees B., Heemstede.
1958-1963. Bruine band judo en jiu jitsu.Tennist en speelt tafeltennis in de Kennemer kompetitie.
1960. Goed gekeurd militaire dienst. Slaagt voor radiomonteurs examen bij mil. keuring. Van 1951 tot 1960 bouwt Fred radios en o.a een kathodestraal oscilloscoop.
1961. Oproep militaire dienst verbindingstroepen te Grave. Uitstel verleend.
1961-1966. Leerling Da Costakweekschool te Bloemendaal. Fred zal nooit hoger dan slechts een acht voor tekenen halen.
1963-1966. Relatie met stijl gereformeerde klasgenote Els D. Door Els verplicht twee maal gereformeerde kerk bezoek op zondag. Bestudeert werken van Jung, Freud, Sartre, Breton, moderne literatuur en powezie. Publiceert gedichten in “De Koepel,” orgaan van de Da Costa kweekschool te Bloemendaal. Uitgenodigd eigen powezie voor te dragen tijdens jaarlijkse school avond. Correspondentie met diverse Europese musea over collectie surrealisten. Correspondentie met de mystieke 'Inner Light Society' Londen. Correspondentie met Aetherius Society, Londen en de Nederlandse tak.
1964. Oproep voor keuring reserve officiers opleiding. Neemt onder druk van Els deel aan Youth for Christ zomerweek Giethoorn en Navigatorsconferentie, Doorn. Verkoop eerste schilderijen, kopiën van Van Gogh doeken.
1965. Neemt deel aan Navigatorsweek op het Brandpunt te Doorn. Lid Haarlemse kunstenaarsgroep X-65. Lid eerste en tweede kompetitieteam van Tafeltennisvereniging Sneeuwbal, Heemstede. Uitgesloten van hoofdakte-examen. Ziekte van Pfeiffer. Het helejaar daarop blijft hij fysiek te zwak om de opleiding Da Costakweekschool te volgen. Els verbreekt oktober volkomen onverwachts de relatie en verlooft zich hals over kop met een gereformeerde onderwijzer uit Drenthe. Kortstondige relatie met de 4 jaar oudere erotomane Frieda. Uitstel militaire dienst wegens studie. Ziet per brief aan defensie af van reserve officiersopleiding.
Verkoop eerste abstracte schilderijen.
Afgewezen voor deelname BKR te Haarlem. Culturele ambtenaar Visser (pvda) zegt alles in het werk te stellen om Fred uit de BKR te houden. Afgewezen voor lidmaatschap BBK. Afgewezen voor kunstenaarsvereniging De Groep te Haarlem. Afgewezen voor BKR, Haarlem. Literatuur van Kerouac, Remco Campert, Heere Heeresma en Jan Cremer beïnvloeden onze kunstenaar.
1966. Uitgetreden als lid groep X-65. Eerste tentoonstelling schilderijen in kunstcentrum De Ark te Haarlem. Schoolkrant Da Costa kweekschool redakteuren Burny Bos en Bernard N. schrijven ronkend van jaloezie negatief stuk over de tentoonstelling in het schoolblad. Direkteur Da Costakweekschool maakt Fred met zijn schilderijen daar op belachelijk voor de hele school tijdens een bijeenkomst in de aula.
Fred verlaat 3 maanden voor hoofdakte examen de Da Costakweekschool om er pas 30 jaar later nog één maal terug te keren voor reunie. Kortstondige relatie met barmeisje C. M. te H. Aangifte recherche Haarlem vergiftig ingspoging vriendin C. M. door eigenaar kunstcentrum De Ark, Haarlem. Werkt tot okt.1968 in hoofdstedelijk antikwariaat voor één gulden per uur. Verloving met N. Weigert na opkomst legerplaats 's Hertogenbosch bij het onderdeel infanterie elk bevel in militaire dienst. Volgende dag door de corpscommandant terug naar huis ge stuurd. Ondertekent onder druk papieren dienstweigering. Verbreekt verloving met N. Bevriend met Sarina, Aletta v.d. M., Rotterdam, Minouche X., Den Haag, Koby B.,Haarlem en de roemruchte zusjes Monique en Yacintha J.,Heemstede. Regelmatige bezoeker van de trendy diskotheek Horse Club, Haarlem. Door biseksueel fotomodel gered van fysiek geweld door 2 kriminele barbezoekers. Tafeltennist tegen ereklasse speler E. van der B. Ontmoet Amerikaanse Go-Go danseres op het Zandvoortse strand. Ontmoet couturier Max Heymans in Eylders. Afgewezen voor lidmaatschap BBK. Afgewezen voor lidmaatschap De Rode Stipte Haarlem (door R. van der G., W. S. en J. v. W.). Afgewezen BKR Amsterdam. Afgewezen voor lidmaatschap BBK.
1966. Bevriend met de gesjeesde student D.M. die 10 jaar deed over zijn hbs- a examen, na 3 maanden gesjeesd als student conomie en na 4 weken psychologie afgevoerd. D.M. gaat dan maar als laatste strohalm in de kunst en doet als 21 jarige een beroep op de contraprestatie. Fred maakt in het atelier van kunstschilder Jan v. d. M. te Den Haag in gezelschap van vriendin Aletta in 1966 kennis met hasjies. Ex-verloof de N. in psychiatrische inrichting opgenomen. Bevriend met de couturier Robert Lang.
1967. Eén dag lid kunstenaarsgroep K.Z.O.D., Haarlem (Geroyeerd met 12 andere, jonge leden door het A.O.W. gerechtigde bestuur dat bang was voor hun positie). Ontmoet auteur Heere Heeresma en ex-klasgenoot Vossius gymnasium, de auteur Martin Hartkamp. Afgekeurd voor militaire dienst, zowel als voor vervangende dienstplicht. Relatie met het Spaans ogende, zwartharige losbandige bisexuele Leidseplein meisje C. S. en de blonde Y. v. R., Amsterdam.
Ontmoet uitgever Polak. Ontmoet fotograaf Cees van der Meulen. Publiceert twee omstreden teksten bij tentoon stelling in De Waag, Haarlem. Vaste exposant Galerie Mokum, Amsterdam. Verhuist van Heemstede naar Amsterdam-C met f 2,50 op zak. Woont Nieuwe Spiegelstr. 48 twee hoog. Advokaat Mr. Moes sommeert door grootouders gekonfiskeerde eigendommen van Fred terug te geven. Frekwenteert veelvuldig en met genoegen het huis aan de Leidsekade van kunsthandelaar, kunstschilder, avonturier, W.O. II veteraan paracommando Michael Podulke. Maakt illustraties voor Algemeen Handelsblad. Weigert tentoonstelling Galerie Siau, Amsterdam. Ontmoet de roemruchte, legendariese kapitein Raymond Westerling, waarmee Fred incidenteel kontakt houdt tot twee maanden voor het overlijden van Westerling, midden tachtiger jaren. Ontmoet kunstschilder A.C. Willink en kunstschilder /travestiet Ferdinand Erfmann. Kortstondige relatie met de bisexuele jongedame M., Heemstede. Oct. 1967 - Mei 1968 zonder vaste inkomsten. Fred doet geen concessies aan zijn kunstenaarschap vermagert sterk en valt door geld- en voedselgebrek dertig kilo af. De zeer vermogende familieleden noch “vrienden” steken een helpende hand uit. Ontmoet ten huize van Dr. Peter Lens te Haarlem de Haagse dichter/onderwijzer Hans Wesseling (auteur van “Op beschadigde poten lopen,” manifest voor tentoonstelling Jan Cremer). Ontmoet beeldend kunstenaar Shlomo Koren, die hem uitnodigt op zijn atelier. Fred ziet af van de invitatie. Bezoek kunsthandelaar Felix Valk en kunsthandelaar Siau. Regelmatig gast van het verzamelaars echtpaar Mogens Domela-Nieuwenhuys, Leidsegracht, Amsterdam. Telegraaf fotograaf A. Veldkamp vraagt in café Scheltema Fred en zijn welgevormde vriendin Yvonne te poseren voor pornofotos. Fred weigert. Uitgenodigd als adspirant lid Arti et Amicitiae door Jacob Kuiper, bestuurslid Arti. Trekt handtekening terug om onbekende redenen. Fred afgewezen voor deelname SBK Amsterdam. Wederom afgewezen voor lidmaatschap BBK. Afgewezen voor deelname BKR Amsterdam. Aanbod antiquarische boekhandelaar Hans Marcus tentoon te stellen in de Kunsthalle, Düsseldorf.
Dit lemma is 23-01-2023 voor het laatst bewerkt.
Mail uw opmerking over of aanvulling op dit artikel 
Klik hier voor meer informatie over kunstbus, de verantwoording over teksten en auteurs en de literatuur en websites waar veelvuldig uit geciteerd of geparafraseerd is.